asertywny = umiejący otwarcie i jednoznacznie wyrażać swoje potrzeby, uczucia i opinie
Asertywny – co to znaczy?
Asertywność to umiejętność wyrażania swoich myśli, uczuć i opinii w sposób jasny i bezpośredni. Oznacza to, że możesz mówić o tym, co czujesz i czego chcesz, bez obawy przed krytyką lub odrzuceniem. Asertywność oznacza również szacunek dla innych ludzi i ich prawa do wyrażania swoich myśli i uczuć.
Korzyści z bycia asertywnym
Bycie asertywnym ma wiele korzyści. Po pierwsze, pozwala Ci mówić otwarcie o tym, co czujesz i czego chcesz. Może to pomóc Ci w budowaniu silniejszych relacji z innymi ludźmi. Ponadto, bycie asertywnym może pomóc Ci w lepszym radzeniu sobie ze stresem i napięciem oraz w lepszej kontroli nad sytuacjami trudnymi. Asertywność może również pomóc Ci w budowaniu większej samooceny i pewności siebie.
Jak być asertywnym?
Bycie asertywnym to umiejętność, którą można rozwijać i doskonalić w czasie. Oto kilka kroków, które pomogą Ci stać się bardziej asertywną osobą:
- Zrozum swoje prawa: Zrozum, że masz prawo do własnych przekonań, uczuć, myśli i wyborów. Nikt nie ma prawa naruszać tych praw, podobnie jak i Ty nie masz prawa naruszać praw innych.
- Pracuj nad pewnością siebie: Pewność siebie jest kluczowa dla asertywności. Pracuj nad budowaniem swojego poczucia własnej wartości i akceptacji siebie.
- Ucz się wyrażać emocje: Naucz się wyrażać swoje emocje w sposób konstruktywny i kontrolowany. Unikaj wybuchów złości lub agresji, ale nie tłum ich.
- Słuchaj uważnie: Ucz się słuchać innych. To ważny element asertywnej komunikacji. Skup się na rozmówcy, zamiast myśleć o swojej odpowiedzi.
- Komunikuj się jasno: Wyrażaj swoje myśli i uczucia w sposób klarowny i bez zbędnych owijania w bawełnę.
- Ćwicz odmawianie: Ucz się odmawiać prośbom w sposób uprzejmy, ale stanowczy, jeśli dana prośba narusza Twoje granice.
- Pracuj nad radzeniem sobie z krytyką: Zrozum, że krytyka nie jest równoznaczna z atakiem osobistym. Ucz się reagować na nią spokojnie i konstruktywnie.
- Rozwijaj umiejętności negocjacji: Naucz się negocjować i dążyć do rozwiązań, które są korzystne dla obu stron.
- Bądź gotowy do uczenia się: Asertywność to umiejętność rozwijana w czasie. Bądź gotowy do popełniania błędów i nauki na nich.
- Pamiętaj o szacunku dla innych: Asertywność nie oznacza naruszania czyichś praw. Szanuj poglądy, uczucia i prawa innych, podobnie jak oczekujesz szacunku wobec siebie.
- Ćwicz sytuacje: Ćwicz asertywne zachowania w codziennych sytuacjach. Możesz to robić w myślach lub poprzez ćwiczenia praktyczne.
Cechy charakteru asertywnej osoby
Osoba asertywna charakteryzuje się pewnym zestawem cech charakteru i zachowań, które pozwalają jej wyrażać swoje prawa, opinie i uczucia w sposób szanujący zarówno siebie, jak i innych. Oto niektóre cechy charakteru asertywnej osoby:
- Pewność siebie: Osoba asertywna ma poczucie własnej wartości i wierzy w swoje kompetencje. Nie boi się wyrażać swojego zdania, ponieważ ufa swoim przekonaniom.
- Szacunek dla innych: Asertywność opiera się na szacunku dla innych ludzi. Osoba asertywna szanuje poglądy, uczucia i prawa innych, podobnie jak swoje własne.
- Umiejętność wyrażania emocji: Osoba asertywna potrafi wyrażać swoje emocje w sposób kontrolowany i konstruktywny. Nie tłumi uczuć, ale też nie wybucha agresją.
- Jasność w komunikacji: Osoba asertywna komunikuje się jasno i bez zbędnych owijania w bawełnę. Wyraża swoje myśli i uczucia w sposób zrozumiały dla innych.
- Umiejętność słuchania: Asertywna osoba słucha uważnie innych i jest gotowa zrozumieć ich perspektywę. To umożliwia bardziej efektywną komunikację.
- Negocjacja: Osoba asertywna jest w stanie negocjować i dążyć do win-win solutions, czyli takich rozwiązań, które są korzystne dla obu stron.
- Odgórność emocjonalna: Asertywność wiąże się z umiejętnością radzenia sobie z krytyką i odrzuceniem. Osoba asertywna nie łamie się pod presją i potrafi utrzymać spokój w trudnych sytuacjach.
- Granice osobiste: Osoba asertywna ma jasno określone granice osobiste i potrafi bronić swoich przestrzeni i potrzeb.
- Zrozumienie własnych praw: Zrozumienie swoich praw i umiejętność ich wyrażania jest kluczowe dla asertywności. Osoba asertywna wie, że ma prawo do własnych uczuć, opinii i wyborów.
- Brak agresji: Asertywność wyklucza agresywne zachowania. Osoba asertywna nie używa przemocy słownej ani fizycznej w kontaktach z innymi.
- Umiejętność odmawiania: Osoba asertywna potrafi odmówić prośbie lub propozycji w sposób uprzejmy, nie naruszając przy tym swoich granic.
- Otwartość na feedback: Osoba asertywna jest otwarta na konstruktywną krytykę i gotowa do uczenia się na własnych błędach.
Przykłady asertywnego zachowania
Oto kilka przykładów asertywnego zachowania w różnych sytuacjach:
- Odmawianie prośby:
- „Dziękuję za propozycję, ale nie jestem w stanie wziąć udziału w tym projekcie w tej chwili.”
- „Cieszę się, że mnie zaprosiłeś, ale muszę odmówić.”
- Zarządzanie własnym czasem:
- „Mam już zaplanowany wieczór, ale mogę spotkać się z tobą jutro wieczorem.”
- „Teraz nie mogę rozmawiać, ale oddzwonię do ciebie po południu.”
- Wyrażanie swoich potrzeb:
- „Bardzo by mi pomogło, gdybyś przekazał mi te informacje do piątku.”
- „Potrzebuję więcej wsparcia w tym projekcie, żebyśmy mogli go zakończyć na czas.”
- Reagowanie na krytykę:
- „Dziękuję za twoją opinię. Przyjrzę się jej i zastanowię, jak mogę się poprawić.”
- „Rozumiem, że masz inne zdanie, ale ja mam swoje przekonania.”
- Rozwiązywanie konfliktów:
- „Chciałbym zrozumieć twoje punkty widzenia. Czy możemy usiąść i porozmawiać o tym spokojnie?”
- „Możemy spróbować znaleźć kompromis, który będzie satysfakcjonujący dla nas obu.”
- Prośba o pomoc:
- „Czy mogę poprosić o Twoją pomoc w przygotowaniach do tego projektu?”
- „Potrzebuję wsparcia, aby poradzić sobie z tą sytuacją. Czy mógłbyś mi pomóc?”
- Obrona swoich granic osobistych:
- „Nie jestem gotowy na bardziej zaawansowaną relację w tej chwili.”
- „Chcę, żebyś wiedział, że moje granice są dla mnie ważne, i oczekuję, że będą respektowane.”
- Dyskusja na temat swoich potrzeb w pracy:
- „Zauważyłem, że potrzebuję więcej wyzwań w mojej pracy, żeby pozostać zaangażowanym. Czy możemy porozmawiać o tym z moim przełożonym?”
- „Jestem wdzięczny za tę pracę, ale potrzebuję wyrazić swoje oczekiwania dotyczące wynagrodzenia. Czy możemy to omówić?”
Dialog asertywny przykład
Oto przykładowy dialog asertywny w sytuacji, w której jedna osoba musi odmówić przyjęcia zaproszenia od drugiej osoby:
Anna: Hej, czy mogłabyś przyjść na moje urodziny w przyszły weekend? Będzie super zabawa, i chciałabym, żebyś była.
Karolina: Dzięki, że zaprosiłaś mnie, Anna. Naprawdę doceniam to, że chciałabyś, żebym była tam z tobą w tym ważnym dniu. Niestety, w ten weekend mam już zobowiązania rodzinne i nie będę mogła się pojawić na Twojej imprezie. Mam nadzieję, że mi to wybaczysz.
Anna: Oczywiście, rozumiem. To szkoda, że nie będziesz mogła przyjść, ale rozumiem, że masz inne plany. Mam nadzieję, że miło spędzisz czas z rodziną. Może następnym razem uda się zorganizować spotkanie.
W tym dialogu Karolina wyraża swoją odmowę w sposób asertywny. Jest szczerze wdzięczna za zaproszenie, wyjaśnia powód swojej nieobecności i wyraża nadzieję na spotkanie w przyszłości. Jest to przykład na to, jak można być asertywnym, kiedy trzeba odmówić prośbie innej osoby, pozostając przy tym uprzejmym i szanującym.
Przykład 2
Kasia: Hej, słyszałam, że jesteś świetnym graczem w tenisa stołowego. Czy nie chciałbyś dołączyć do naszej drużyny i pomóc nam w zbliżającym się turnieju?
Piotr: Dzięki za zaproszenie, Kasia. Fajnie brzmi, ale w tej chwili jestem zaangażowany w kilka innych projektów, które wymagają ode mnie dużo czasu. Muszę skoncentrować się na nich. Ale doceniam to, że się odezwałaś i mam nadzieję, że wasza drużyna odniesie sukces w turnieju.
W tym dialogu Piotr wyraża swoją odmowę w sposób asertywny, nie podając konkretnej wymówki. Wskazuje, że ma inne zobowiązania, ale jednocześnie wyraża swoje życzenie powodzenia drużynie Kasi.